Odchudzanie niejedno ma imię, czyli o typach diet odchudzających

Redakcja elblag.net 
 napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

W zasadzie każda dieta opiera się na jednej, prostej zasadzie: konieczności dostarczenia organizmowi mniejszej dawki substancji odżywczych, niż jest on w stanie spalić w trakcie codziennego wysiłku. Ujemny bilans energetyczny - bo o nim mowa - jest w tym przypadku kluczowy. Jego wartość jest zależna od typu wybranej diety odchudzającej. Oto najpopularniejsze typy diety.

Dlaczego wybór diety jest tak ważny?

Otyłość i nadwaga nie są powodem do zadowolenia. Wręcz przeciwnie - chyba każdy z nas chciałby pozbyć się nadmiaru tłuszczyku. Nie oznacza to oczywiście, że każda dieta odchudzająca będzie dla nas odpowiednia. Niektóre z nich mogą doprowadzić nawet do wyniszczenia organizmu. Ich dobór powinien być przede wszystkim uzależniony od naszych preferencji, potencjału zdrowotnego i... kubków smakowych.

Diety niskoenergetyczne - prosty sposób na redukcję masy ciała

O diecie niskoenergetycznej mówimy wtedy, gdy dostarcza ona organizmowi kobiety około 1000 - 1200 kcal dziennie, a mężczyzny - około 1800 kcal. Przy standardowym wydatku energetycznym, deficyt kaloryczny wyniesie wtedy około 500 - 1000 kcal, co pozwoli zredukować masę ciała o około 1 kilogram w ciągu tygodnia.

Istotą skuteczności tej diety jest odpowiedni bilans odżywczy. W jej skład muszą wejść białka, węglowodany i tłuszcze, ale też witaminy, mikro i makroelementy oraz wiele innych, niezbędnych substancji pomocniczych. Zaleca się, by zawartość tłuszczu w tak przygotowanej diecie nie była wyższa niż 35 procent, białka 15 procent, a węglowodanów od 50 do 60 procent.

Co to oznacza w praktyce? Z pewnością redukcję ilości spożywanych tłuszczów i węglowodanów. W diecie niskoenergetycznej duży nacisk kładzie się na warzywa, które zawierają dużo błonnika i wody. Dzięki temu korzystnie wpływają one na optymalizację pracy układu pokarmowego, zmniejszając przy tym odczucie łaknienia. Błonnik odgrywa też ogromną rolę w spowolnieniu emisji glukozy do krwi, przez co jest on zalecany osobom cierpiącym na cukrzycę.

Przy okazji warto nadmienić, że pokarmy obfite w błonnik nie powinny być podawane osobom chorym na poważne schorzenia jelit o etymologii zapalnej (np. choroba Crohna). Odchudzanie przy pomocy diet redukcyjnych jest skuteczne, ale - przy większym deficycie kalorycznym - zwiększa ono prawdopodobieństwo wystąpienia efektu jo-jo. Poza tym długotrwałe diety niskoenergetyczne mogą pozbawić nas niezbędnych witamin i mikroelementów.

Diety jednoskładnikowe - co warto wiedzieć na ich temat?

Kolejnym typem diety jest dieta jednoskładnikowa. To do tej grupy zalicza się większość diet owocowych, takich jak jabłkowa, ananasowa czy też grejpfrutowa. Dietą jednoskładnikową może być też dieta mleczna (stosowana często po operacjach układu pokarmowego) lub ryżowa. Jej wadą jest brak dostatecznej ilości potrzebnych składników odżywczych. Diety mleczne są ubogie w niezbędne witaminy i mikroelementy, a ich owocowe odpowiedniki nie dostarczają niezbędnego białka, wapnia i żelaza. Ze względu na silne obciążenie organizmu, stosowanie takiej diety ograniczone jest do określonego przedziału czasowego (np, dieta kopenhaska to maksimum dwa tygodnie).

Diety jednoskładnikowe są zazwyczaj negatywnie oceniane przez większość dietetyków. Ponadto niektórzy z nich błędnie przypisują konkretne modele dietetyczne do typu jednoskładnikowego. Przykładem takiej błędnej klasyfikacji jest dieta warzywno - owocowa, w skład której wchodzi wiele różnych warzyw i owoców. O dietach jednoskładnikowych mówi się często zwłaszcza na łamach tzw. kobiecych poradników, które nazywają je najskuteczniejszymi metodami odchudzania. Jest to podejście błędne, gdyż taki model dietetyczny dopuszcza się wyłącznie z polecenia lekarza specjalisty!

Dieta białkowo-tłuszczowa, czyli innowacyjne spojrzenie na odchudzanie

Pojęcie diety białkowo - tłuszczowej jest dość rzadko spotykane w nazewnictwie medycznym. Znacznie częściej słyszymy o diecie optymalnej, kosmonautów, lotników itd. Cechą charakterystyczną tego modelu żywieniowego jest wysoka zawartość tłuszczu (około 50 - 60 procent) i białka (20 - 30 procent), przy jednoczesnym zaniżeniu zawartości węglowodanów. Przyczyna takiego stanu rzeczy jest prosta: białka usprawniają trawienie tłuszczów, a przy okazji zwiększają wydatek energetyczny organizmu (zwłaszcza w kontekście funkcjonowania układu pokarmowego).

Dieta ta cechuje się też niską zawartością błonnika i witamin. Nic więc dziwnego, że wielu dietetyków nie zaleca jej, głównie ze względu na zwiększone ryzyko powstawania zmian miażdżycowych i większe prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby. Powyższych czynników ryzyka nie kompensuje przyspieszona redukcja masy ciała i poprawa wskaźników metabolicznych. Dieta o niewielkiej zawartości węglowodanów nie powinna być stosowana w sposób przewlekły. Badania niektórych naukowców udowadniają, że może ona doprowadzić do zwiększenia ryzyka zgonu nawet o 22 procent. Ich powodem są najczęściej choroby sercowo - naczyniowe, których wzrost - u osób stosujących dietę - oscylował w okolicach 37 procent!

Dieta o niskim indeksie glikemicznym

Dieta o niskim indeksie glikemicznym to dość popularny w ostatnich latach model żywieniowy. Po pierwsze dlatego, że jej założenia są bardzo proste, a po drugie, że jest ona tolerowana przez większość osób. Na czym polega wyjątkowość tej diety? Przede wszystkim na spożywaniu produktów, które - przy jednoczesnym zaspokajaniu łaknienia - nie dostarczają organizmowi nadmiaru energetycznych substancji odżywczych. W przypadku ich zdecydowanej większości, mówi się przede wszystkim o spożywaniu błonnika, który ma wspierać naturalne procesy metaboliczne i jednocześnie zwiększać uczucie sytości.

Jak łatwo się domyślić, w skład tak zaplanowanej diety winny wchodzić przede wszystkim warzywa i niektóre owoce. Oznacza to jednak, że ten model żywienia nie jest w stanie wypełnić 100 procentowego zapotrzebowania na niektóre składniki odżywcze (zwłaszcza białko). Istnieje również ryzyko, że nadmiar błonnika może wywołać szereg powikłań i to zarówno u osób chorych na zmiany zapalne układu pokarmowego, jak i u osób zdrowych.

U osób zdrowych jego nadmiar może wywołać okresowe zaparcia, niedrożność, a nawet całkowitą niedrożność układu pokarmowego. Znane są przypadki osób, u których wspomniane dolegliwości musiały być usuwane operacyjne (m.in. u pacjenta z USA). Długotrwałe stosowanie tego modelu żywieniowego wiąże się z koniecznością spożywania dużej ilości wody, którą - co ważne - należy pić często i każdorazowo w małych ilościach.

Dokładniejsze informacje na temat popularnych diet odchudzających znajdziemy na portalu abczywienia.pl. Decydując się na rozpoczęcie diety redukcyjnej trzeba mieć na uwadze własne zdrowie - w przypadku niektórych diet istnieją liczne przeciwskazania. Osoby cierpiące na choroby chroniczne powinny wcześniej skonsultować się ze specjalistą.  

Optymalna dieta odchudzająca - jak powinna wyglądać?

Powyższe diety - choć skuteczne - mają jeden, wspólny mianownik. Jest nim szereg zjawisk niepożądanych, jakie towarzyszą ich długotrwałemu stosowaniu. Jak zatem powinna wyglądać optymalna dieta z punktu widzenia osoby, która chce się odchudzić?

1. Sama dieta to nie wszystko, Mówi się, że za 60 procent spadku masy ciała odpowiedzialna jest dieta, za 30 procent ruch a za 10 procent... geny. Ta złota zasada powinna przyświecać każdemu, kto chce schudnąć. Bez odpowiedniej dawki ruchu, nawet najlepsza dieta nigdy nie będzie skuteczna.
2. Dietę należy co jakiś czas zmieniać. I nie chodzi tu wyłącznie o zmiany systemowe. Różnorodność diety powinna być związana z produktami sezonowymi. Zimą będą to produkty białkowe a latem - owoce, warzywa i duża ilość niegazowanej, czystej wody.
3. Dobra dieta to regularna dieta. Czas spożywania posiłków ma ogromne znaczenie w kontekście redukcji masy ciała. Warto też raz na zawsze pożegnać się z dużą dawką cukru. Znajduje się on w mocno słodzonej herbacie, napojach gazowanych i niektórych napojach owocowych.
4. Jeśli mamy niewielką nadwagę, zrzucenie nadmiernej masy ciała nie powinno być dla nas problemem. Jeśli jednak mamy do czynienia z otyłością, warto poprosić o pomoc specjalistę.

Podsumowanie

Kwestionowanie zasadności stosowania diet odchudzających nie jest dobrym pomysłem. Niemniej stosując je, należy zawsze pamiętać o towarzyszących im zjawiskach niepożądanych. Co więcej, zdecydowana większość z nich powinna być nadzorowana przez lekarza.